۱۳۹۰/۱۱/۸
با گسترش شبکه برق و بهره‌گیری از این انرژی، خطراتی نیز در کمین نشسته است که باید کاملا مراقب بود. البته به‌کارگیری درست اين انرژي، ما را به هدف می‌رساند، اما کوچک‌ترین بی‌توجهی در کاربرد آن می‌تواند فاجعه آفرین باشد. طبق آمار موجود، حوادث برق گرفتگی در شبکه توزیع و مصرف‌کنندگان برق به مراتب بیش از حوادث روی شبکه فشار قوی است و علت آن بیشتر از بی‌دقتی، سهل‌انگاری و در مواردی نيز عدم آگاهی افراد ناشي مي‌شود.

قرار داشتن وسایل برقی در دسترس همگان، از خرد و کلان خود دلیل دیگری براي بروز حوادث برق‌گرفتگي است. از سوی دیگر عدم رعایت مقررات ایمنی در مراحل طراحی و تولید لوازم الکتریکی نيز ممكن است منجر به بروز حادثه شود؛ چراکه بعضی از سازندگان این‌گونه لوازم کمتر به فکر ایمنی آن‌ها هستند. در نتيجه پیشرفت صنعت زمانی دارای معنی و مفهوم خواهد بود که سازنده وسايل الكترونيكي هدفش در راستای بهبود کالای ساخته شده‌اش باشد و از نظر کیفیت، راه کمال و مرغوبیت را در پیش گیرد. در این شماره قرار است در خصوص میزان خطرات برق نکاتی را گوشزد کنیم.
توصيه‌هاي ايمني براي مقابله با برق‌گرفتگي
در تعمير لوازم برقي از افراد مجاز و مجرب استفاده كنيم.
پريزهاي برق را با در پوش ايمني محافظت كنيد تا بچه‌ها آسيب نبينند.
با دست مرطوب و خيس اجزاي برق مثل كليد و پریز را لمس نكنيد.
در موقع آتش‌سوزي لوازم الكتريكي مثل كامپيوتر سعي شود يك كپسول دو كيلو گرمي‌ دي‌اكسيدكربن در منزل باشد و هميشه به‌خاطر داشته باشيد در اطفاي حريق، اول لوازم برقي قطع و سپس اقدام به خاموش كردن حريق شود و مناسب‌ترين وسيله در اين رابطه كپسول گاز منواكسيد كربن مي‌باشد.
هميشه از لوازم برقي خانه در زمان‌هاي مختص بازديد و وضعيت روكش سيم‌هاي دو شاخه را بازديد و رفع نقص نماييد.
در موقع استفاده تجهيزات سيار سيم‌هاي سخت و ارتباط‌هاي سيم را به‌طور زياد مراقبت نماييد. از دو شاخه و رابط‌هاي نو و مادگير براي افزايش طول استفاده كنيد. در ضمن خطرزدگي سيم و ضربات مكانيكي را نيز در نظر داشته باشيد.
در موقع خارج كردن سيم وسيله برقي هميشه دو شاخه مربوطه را از پريز جدا كنيد و هيچ وقت سيم را نكشيد. چون خطر جدا شدن اتصال و خطرات بعدي وجود دارد.
وسايلي مثل تلويزيون به‌دليل خطر و وسايلي كه با آب ارتباط دارند مثل سماور برقی،كولر و ماشين لباسشويي مراقبت و احتياط بیشتری را می‌طلبند.
در شوفاژخانه به دليل سيم‌كشي‌هاي غيراصولي كه امكان دارد در كف زمين احداث شده باشد و به‌دليل وضعيت مرطوب و لوله آب، هميشه در تعميرات خطر برق‌گرفتگي براي افراد وجود دارد.
از سه شاخه براي دستگاه‌هاي پر مصرف استفاده نكنيد. زیرا خطر گرم شدن محل اتصال و مسائل آتش‌سوزي وجود دارد.
در مواقعي كه احتمال انتشار گاز در آشپزخانه وجود دارد، از قطع و وصل كليد خودداري كنيد.
ابزاري مثل دريل خطرات متعددي دارد مثل وضعيت چرخشي در صورت درگيرشدن با شالگردن و حتي موي سر ممكن است حادثه‌اي جدي ايجاد كند. در ضمن خطر ديگر مته كردن است كه امكان دارد در مسير سيم برق باشد. مشكل بعدي شكسته شدن نوك مته است كه بر اثر عدم مهارت و عدم استفاده درصد از مته شكسته مي‌شود.
در موقع تعويض لامپ سوخته بعلت استفاده از نردبان يا صندلي نامناسب، با احتمال وجود برق هميشه خطر سقوط وجود دارد. اين مسئله را جدي بگيريد .
در مواقع آتش‌سوزي توجه نماييد آسانسور وسيله مناسبي براي جابه‌جايي نيست.
داشتن ترمينال جعبه تقسيم لوازم مجهز به چندين كليد مينياتور مناسب در محل آشپزخانه، كار مناسبي است كه در صورت اتصال فورا قطع شده و امكان تغييرات لوازم برقي در حالت برق‌گرفتگي را مهيا مي‌سازد.
ايمني در مورد تعميرات و احداث بناي ساختمان
در موقع حفاري و گودبرداري به‌خصوص در قسمت‌هاي پياده‌رو مراقبت نماييد كه كابل‌هاي زيرزميني آسيب نبينند.
براي كارهاي ساختماني كه احتياج به برق دارد مراقبت كنيد عوامل ساختماني از تجهيزات برقي استفاده غيرمجاز نكنند. چون در هر صورت شما به عنوان كارفرما در مقابل افراد و يا اداره مسئول هستيد.
مسئله حريم سيم‌هاي برق را جدي بگيريد. چون حوادث منجر به فوت و قطع عضو بسياري بر اثر اين بي‌توجهي اتفاق افتاده است. قبل از زدن داربست و مواردي كه ايجاد خطر مي‌كند حتما با اداره برق منطقه هماهنگ باشيد.
در عمليات ساختماني مراقبت نماييد كه اشياي فلزي از طبقات به حريم سيم‌هاي برق برخورد نكند همچنين اشياي و فلزي را از بالا به پايين پرتاب نكنيد.
در زير خطوط فشار قوي اقدام به احداث بنا نكنيد؛ چراکه با اين كار خطر سرطان، بچه‌ها را تهديد خواهد كرد.
ايمني در برابر برق
از دست زدن به بدنه فلزي تاسيسات برقي نظير تابلوهاي برق، پايه‌هاي فلزي، تسمه‌هاي متصل به بدنه پايه‌ها و سيم‌هاي مهار، جدا خودداري كنيد.
صعود از پايه‌هاي برق، خطر سقوط و همچنين برق‌گرفتگي دارد. به هيچ عنوان مبادرت به اين كار نكنيد.
از پرتاب اشياي فلزي روي سيم‌هاي شبكه توسط كودكان جلوگيري كنيد.
در صورتي كه درب تابلوهاي برق به هر دليل باز باشد، مراتب را به اداره برق اطلاع دهيد و از دست زدن به تجهيزات داخل اين تابلوها اكيدا خودداري كنيم.
در صورتي كه سيم‌هاي شبكه برق به‌دليل پارگي روي زمين افتاده باشد، ضمن جلوگيري از نزديك شدن افراد به محل و دست زدن به سيم برق، مراتب را به سرعت به اداره برق اطلاع دهيد.
از نصب آنتن با ارتفاع زياد در نزديك شبكه برق به‌خصوص خطوط 20 كيلوولت خودداري كنيد، زيرا توفان و يا بروز هر حادثه ديگر روي سيم، باعث سوختن تلويزيون و بروز آتش‌سوزي و برق‌گرفتگي در منزل خواهد شد.
در صورت عدم اطلاع از تعمير و تعويض وسايل برقي حتما به افراد مطلع و اهل فن مراجعه كنيد.
وسايل برقي را دور از دسترس كودكان قرار داده و از نصب پريز در ارتفاع پايين خودداري كنيد.
از دستكاري كنتور و كليدهاي مينياتوري استانداردي كه از سوي ماموران برق پلمب مي‌شود، خودداري كنيد.
هنگام شستشوي ديوارها مراقب باشيد كليدها و پريزها خيس نشوند، زيرا خطر برق‌گرفتگي وجود دارد. همچنين با دست خيس و پاي برهنه هيچ‌گاه به لوازم برقي دست نزنيد.
عبور سيم برق و سيم زنگ از لابه‌لاي در فلزي منزل موجب مي‌شود كه در صورت لخت شدن سيم، در برقدار شده و باعث برق‌گرفتگي شود.
نحوه استفاده درست از برق
استفاده غيرمجاز از برق علاوه بر پرداخت جرايم، خطرات جاني و مالي به دنبال خواهد داشت.
در صورت بروز اتصالي و ايجاد جرقه در فاصله بين كنتور و شبكه برق، فورا فيوز يا كليد مينياتوري را قطع نموده و مراتب را به اتفاقات برق در منطقه خود گزارش كنيد.
شماره تلفن اتفاقات برق در منطقه خود را هميشه به خاطر داشته باشيد.
از بستن وسايل مختلف به تيرهاي برق جدا خودداري كنيد.
فيوزها تنها وسايل حفاظتي منزل شما هستند، از دستكاري آن‌ها خودداري كنيد.
به ياد داشته باشيد نصب رله‌هاي حفاظتي شما را از داشتن فيوز بي نياز نمي‌سازد.
از به‌كارگيري ترانس‌هاي جوشكاري در منزل خودداري كنيد. زيرا ضمن صدمه ديدن كنتور و پرداخت هزينه، باعث ايجاد نوسانات برق و آسيب رساندن به لوازم برقي خواهد شد. خواهشمند است در صورت مشاهده آن به اتفاقات برق اطلاع دهيد.
از به‌كارگيري لوازم برقي پرمصرف مانند اتو، بخاري برقي، جاروبرقي، لباسشويي و ... در اوج بار شبكه (ساعات اوليه شب) خودداري كنيد، زيرا در اين ساعات بيشترين كاهش ولتاژ در شبكه به چشم مي‌خورد كه از جمله عوامل عمده كم شدن عمر دستگاه‌هاي برقي است كه با موتور كار مي‌كنند.
قبل از اينكه وسايل برقي را به برق وصل كنيد دوشاخه و سيم ارتباطي آن‌ها را از نظر سالم بودن كنترل كنيد. ابتدا كليد آن را در حالت قطع قرار داده و سپس وسيله را به برق متصل كنيد.
هنگام قطع برق دوشاخه وسايل برقي نظير يخچال و فريزر را از پريز خارج نموده و موقع وصل مجدد برق پس از حداقل 4 دقيقه اين وسايل را به برق متصل كنيد.
اقدامات اوليه هنگام برق‌گرفتگي
در موقع برق‌گرفتگي ياري دهنده ضمن خونسردي بايد بي‌درنگ اقدامات ذيل را انجام دهد، زيرا در نجات مصدوم ثانيه‌ها نيز ارزش دارند:
در اولين فرصت جريان برق را از نزديك‌ترين راه قطع كنيد.
اگر امكان قطع جريان برق به راحتي امكان‌پذير نمي‌باشد، با استفاده از يك قطعه چوب خشك، پارچه خشك، پلاستيك، روزنامه چندبار تا شده، پوشيدن كفش لاستيكي بدون ميخ و يا ساير اشياي عايق در مقابل جريان برق در زير پا، مصدوم را از تماس با برق جدا كنيد.
ياري دهنده در هيچ شرايطي بدون عايق كردن خود نبايد بدن شخص برق گرفته را لمس نمايد، زيرا بي ترديد خود نيز دچار عارضه برق‌گرفتگي خواهد شد.
بعد از جدا نمودن شخص از جريان برق فورا به مركز اورژانس اطلاع دهيد. از افرادي كه در محل حادثه حضور دارند براي خبر كردن پزشك و آوردن آمبولانس كمك گرفته شود.
در صورت قطع تنفس و يا ايست قلبي، تا رسيدن ماموران امداد با استفاده از تنفس مصنوعي و ماساژ قلبي، كمك‌هاي اوليه را به منظور شروع تنفس انجام دهيد.
در معابر عمومي ‌به علايم هشداردهنده روي تابلو‌هاي برق و تابلو‌هاي سيار كه كارگران نصب كرده‌اند، توجه نماييد.
از دستكاري جعبه‌هاي انشعاب و باز كردن درب آن‌ها و ساير تجهيزات برقي مثل تابلو‌هاي برق، پايه‌هاي فلزي روشنايي، دريچه ترمينال آن‌ها و ... خودداري نماييد.
در صورتي كه حفاري براي كابل برق احداث شده و يا كارگران مشغول به كار هستند مراقبت نماييد تا خطري متوجه شما نباشد. ضمنا مسير حفاري را كه تا چند روز پر نمي‌شود، به منطقه برق خود اطلاع دهيد.
در صورت مشاهده هرگونه اتفاق غيرمنتظره در رابطه با تجهيزات برقي مثل تير شكستگي، آتش‌سوزي در تجهيزات برقي، سيم پارگي و ... مراتب را فورا به اداره حوادث منطقه خود اطلاع دهيد.
در هواي باراني و مرطوب تنه درختان و تيرهاي برق به‌خصوص تيرهاي فلزي را لمس نكنيد.
از بچه‌ها مراقبت نماييد كه به دريچه باز شده پايه‌هاي روشنايي فلزي نزديك شوند و آن‌ها را دستكاري نكنند.
در جاهايي كه تيرهاي سيماني برق روي هم انباشته شده و خطر لغزش تيرها وجود دارد، بچه‌ها را محافظت نماييد.
به سيم‌هاي لخت كه از روي تيرهاي برق به سطح پايين يا زمين افتاده هرگز دست نزنيد.
مراقبت نماييد اشياي فلزي مثل آنتن تلويزيون به سيم‌هاي برق نزديك نشود.
اشياي فلزي را در ساختمان يا معابر به سيم‌هاي برق نزديك نكنيد.
ماشين خود را مقابل بست‌هاي زميني پارك نكنيد.
در صورتي كه اختلالي در برق منزل داريد هرگز تجهيزات برقي بيرون مثل جعبه انشعاب‌ها را باز و اقدام به تعمير نكنيد.
ماشين‌هاي مخصوص مثل جرثقيل و كاميون و كمپرسي در موقع عبور يا مانور ممكن است به شبكه برق نزديك شده و ايجاد خطر كند. بايد به اين مورد توجه نماييد.
در رانندگي دقت نماييد. به‌خصوص در شب‌ها مراقب باشيد كه وسيله خودرويتان به تجهيزات برقي اصابت نكند.
لوله‌هاي فلزي محافظ كابل جعبه انشعاب و ساير متعلقات را هرگز دست نزنيد.
چراغ‌هاي خاموش روشنايي را در اسرع وقت به نگهباني منطقه اطلاع دهيد.
از شبكه‌هاي برق اقدام به گرفتن برق غيرمجاز نكنيد و ساير تخلفات مشاهده شده را به نگهباني منطقه اطلاع دهيد.
در موقع نصب يا جمع‌آوري تير برق و ترانس برق كه جرثقيل و كارگران مشغول به كار هستند، خطر باز شدن زنجير و ساير خطرات وجود دارد. بنابراين شديدا محوطه خطر را در نظر داشته باشيد.
ممكن است بر اثر بي‌احتياطي كارگران برق، در لحظاتي درب ورودي تجهيزات برقي باز باشد مراقبت نماييدكه بچه‌ها و بزرگ‌ترها داخل پست نشوند و به تجهيزات برقي دست نزنند.
در پشت بام‌ها مراقبت نماييد در هنگام برف روبي يا ساير موارد مواد به روي سيم‌هاي برق ريخته نشود ضمن اينكه در رطوبت، پارو و مواد عايق نيز تبديل به ‌هادي شده و خطر برق‌گرفتگي و حادثه وجود دارد.
درختاني كه درگير با شبكه هستند به‌خصوص درختان ميوه مثل توت براي بچه‌ها و جوانان كه بالاي درخت رفته‌اند در مواقعي امكان خطر دارد. پس مراقب باشيد.
هرگز روي تير‌هاي برق و يا درب پست‌ها و ساير تابلو‌ها اعلانات نصب نكنيد. اين مسئله بسيار خطرناك است به‌خصوص نصب آگهي‌ها روي تير‌هاي برق با خطر برق‌گرفتگي همراه است تا به‌حال چندين حادثه منجر به فوت در اين قبيل موارد مشاهده شده است.
كارگران در معابر براي اتصال كابل‌هاي زمين از قير مذاب استفاده مي‌نمايند. خطرات قير مذاب بسيار جدي است. به بچه‌ها و جوانان احتياط برخورد با اين مواد را يادآوري كنيد. 
 روزنامه شهرآرا - سپهر ستوده نیا