مهندس فرشید اسلامدوست – شرکت توزیع نیروی برق استان گیلان

در سطح کارخانه‌های بزرگ و یا در صنایع کلیدی نظیر صنعت برق گاه حوادثی روی می‌دهد که این حوادث در بسیاری موارد ضررهای جبران‌ناپذیری را وارد می‌آورد. برخی موارد این ضررها به قدری مخاطره‌آمیز است که گاه جبران آنها امکان‌پذیر نیست. در مقاله زیر که به وسیله مهندس فرشید اسلامدوست کارشناس شرکت توزیع نیروی برق استان گیلان تدوین شده از دیدگاه علم مدیریت و مکتب‌های مربوط به آن نحوه مقابله با عوامل خطرآفرین در کارخانه‌ها، مورد بررسی قرار گرفته است. حوادث به وجود آمده در صنایع و سازمان‌های مختلف، همواره با خسارات مالی و جانی همراه بوده است. امروزه به کارگیری اصول و توصیه‌های ایمنی در صنایع و سازمان‌ها به دلایل متعددی از جمله پیشرفت فن‌آوری، امری اجتناب‌ناپذیر است و کوتاهی و قصور در ایجاد محیط کاری مناسب و بی‌خطر برای کارکنان، ‌امری غیرقابل اغماض شمرده می‌شود. برای در امان بودن از خسارات مختلف ناشی از حوادث، باید تا آنجا که ممکن است از وقوع حوادث مختلف جلوگیری کرد و لازمه جلوگیری از وقوع حوادث، شناسایی و حذف یا کنترل تمامی عوامل خطرآفرین در محیط کاری است. به طور کلی علت تمامی حوادثی که در صنایع رخ می‌دهد را می‌توان در دو دلیل عمده‌ی زیر خلاصه کرد: (الف) شرایط کاری ناایمن. (ب) اعمال (رفتار) ناایمن. در تمامی دسته‌بندی‌هایی که درمورد علل حوادث انجام شده است، درباره دخیل بودن دو علت فوق در ایجاد حادثه، اتفاق‌نظر وجود دارد. در بیان علل فوق اصطلاحات مختلفی به کار برده می‌شود. به عنوان مثال گاهی ”اعمال ناایمن“ را ”علل رفتاری حوادث“ و ”شرایط ناایمن“ را ”علل محیطی حوادث“ می‌نامند. ”اعمال ناایمن“ از ناحیه‌ی انسان بروز می‌کند. نبود دانش و آگاهی شغلی، نداشتن مهارت کافی، داشتن عادت‌‌ها و رویه‌های نامناسب کاری، آشفتگی‌های روانی و عدم توانایی جسمانی یا روانی فرد برای انجام کار، از جمله دلایلی هستند که منجر به بروز ناایمنی و در نتیجه حادثه می‌شوند.