كلمه ايمني به مفهوم عام رهايي از خطر يا ريسك يا به عبارتي در معرض خطر نبودن و به مفهوم خاص در كنترل شبكه حفاظت سيستم قدرت در برابر ريسك اضافه بار اجزاء سيستم، ولتاژ غير عادي، افت فركانس، ناپايداري سيستم، از دست دادن بار و نهايتاً خطر Shut down سيستم مي‌باشد.

هر حادثه اصلي كه باعث ايجاد حالت اضطراري، ديناميك و يا حالت زنگ خطر در سيستم مي‌گردد، مي‌تواند به عنوان حادثه حاد تلقي شود. در بهره‌برداري سيستم‌هاي قدرت ضرورت دارد كه اتفاقات احتمالي حاد مورد بررسي قرار گيرد و شدت حالت اضطراري حاصل بعد از وقوع هر حادثه احتمالي مشخص شود. با چنين بررسي اين امكان فراهم خواهد شد كه سيستم را به حالت‌هاي متفاوت نرمال طوري سوق دهيم كه اتفاقات احتمالي حاد را خنثي نموده و يا وقوع چنين حوادثي با شدت اثر كمتري همراه باشد. بنابراين با برنامه‌ريزي محدود نمودن حوادث احتمالي مي‌توان سيستم را به حالت نرمال با ايمني برتر هدايت نمود.

در توزيع اقتصادي بار فقط يك وضعيت معين نرمال مورد بررسي قرار مي‌گيرد و هيچگونه قيد و شرطي براي نشان دادن حالت اضطراري واقعي و يا احتمالي و اقدامات بعدي وجود ندارد.

با افزودن دو مولفه محدود نمودن حوادث احتمالي و محدوديتهاي اضطراري به برنامه‌ريزي توزيع اقتصادي بار، كنترل بازدارنده موثر ايجاد شده و باعث افزايش ايمني سيستم مي‌گردد.

واضح است كه با افزايش در مولفه فوق به برنامه‌ريزي توزيع اقتصادي بار، هزينه‌هاي بهره‌برداري افزايش مي‌يابد. اين هزينه‌ افزايشي هزينه‌اي است كه بازاي هر قدم از بهبود ايمني، سيستم پرداخت مي‌شود. بنابراين با مفهوم وسيعتر سيستمي به حالت نرمال مي‌باشد كه تحت شرايط ناخواسته قرار نگرفته و از ايمني بالائي برخوردار باشد.

در مراكز كنترل جديد بمنظور دستيابي به اهداف مورد نظر مجموعه‌اي از برنامه‌هاي كامپيوتري بكار گرفته مي‌شود كه مراحل كار اين برنامه‌ها به شرح زير مي‌باشد.

با استفاده از اطلاعات On Line سيستم مشخص مي‌شود كه آيا سيستم به حالت نرمال مي‌باشد يا خير؟ اگر سيستم بحالت نرمال باشد مشخص مي‌شود كه با وقوع اولين حادثه احتمالي حاد ايمني سيستم حفظ خواهد ماند يا خير.

در صورتيكه سيستم فاقد ايمني بالا باشد نمايانگر اينست كه حداقل يك حادثه احتمالي است كه باعث هدايت سيستم به حالت اضطراري خواهد شد. بدنبال آن مشخص مي‌شود كه چه اقدامات بازدارنده‌اي بايد صورت پذيرد تا سيستم در شرايط ايمن برگردد.

در صورتيكه سيستم به حالت اضطراري باشد ضروري است عمليات صحيح برگرداندن سيستم به حالت نرمال انجام شده و بار‌هاي مصرفي قطع شده در مدار قرار گيرند.

در حقيقت در قدم اول مانيتور ايمني، در مرحله دوم و سوم آناليز ايمني سيستم، در مرحله چهارم كنترل اضطراري و در مرحله پنجم كنترل بازگرداندن سيستم صورت مي‌گيرد.

مانيتور ايمني (Security Monitoring):

مانيتور ايمني مشخص كننده اطلاعات On Line سيستم واقعي بوده و ضمن چك كردن اطلاعات مورد نياز، حالت بهره‌برداري سيستم را نشان مي‌دهد. بعلاوه ساختار واقعي سيستم و وضعيت باز يا بسته بودن كليد‌ها و سكسيونر‌ها بكمك مانيتور ايمني مشخص مي‌شود. مانيتور ايمني مي‌تواند اطلاعات واقعي سيستم را مستقيماً و يا از طريق (State Estimation (SE)) دريافت نمايد. دريافت اطلاعات از طريق SE حائز اين مزاياست كه اطلاعات زائد سيستم را حذف نموده و با ارتباط با اطلاعات آماري، اطلاعات صحيح‌تري فراهم مي‌نمايد. از طرفي اطلاعات دريافت شده غلط مشخص شده و اطلاعات مناطقي از سيستم كه فاقد سيستم‌هاي تله‌متري هستند و يا از نظر ارسال اطلاعات دچار اشكال شده‌اند محاسبه مي‌گردد. ولي با استفاده از SE زمان اجراي برنامه‌هاي طولاني‌تر از حالتي است كه اطلاعات خام مستقيماً بوسيله مانيتور ايمني دريافت گردد.

تحليل‌گر ايمني (Security Analyser):

تحليل‌گر ايمني سيستم اتفاقات احتمالي سيستم را مورد بررسي قرار داده و اولويت شدت حوادث احتمالي را مشخص مي‌كند. در صورتيكه سيستم فاقد ايمني باشد عمليات بازدارنده مورد لزوم تعيين مي‌گردد.

از آنجائيكه معمولاً در سيستمهاي قدرت بحداقل رساندن هزينه‌هاي بهره‌برداري مورد توجه قرار مي‌گيرد، لذا ايمني سيستم بايد براي هزينه‌ افزايشي معيني فراهم گردد.

بنابراين ضرورت دارد روش بهينه‌سازي براي تعيين عمليات بازدارنده صورت پذيرد.

قهرمان ابوذر جيرندهي

مديريت ديسپاچينگ و مخابرات ـ شركت توانير