مولدهای مقیاس کوچک از مزیت های غیرقابل انکاری در تامین و تولید برق نسبت به سایر نیروگاه ها برخوردارند، نقش این نیروگاه ها در پدافند غیرعامل از مزیت های این مولدها محسوب می شود.

مولدهای مقیاس کوچک از مزیت های غیرقابل انکاری در تامین و تولید برق نسبت به سایر نیروگاه ها برخوردارند. راندمان بالا، کاهش تلفات برق، نداشتن عوارض زیست محیطی، قابلیت مدیریت مصرف توسط مصرف کننده و در نهایت نقش این نیروگاه ها در پدافند غیرعامل از مزیت های این مولدها محسوب می شود.
به گفته ی ˈسیدرضا میرزازاده حسینیˈ مجری طرح مولدهای مقیاس کوچک وزارت نیرو، راندمان نیروگاه های تولیدپراکنده دربرخی موارد به بالای 80 درصد هم می رسد و این در حالی است که راندمان نیروگاه های حرارتی بین 36 تا 37 درصد است.
در این نیروگاه ها امکان بیشتری برای استحصال حرارت خروجی فراهم می شود، به نحوی که آب گرم و بخار تولید شده در یک مولد مقیاس کوچک هم مورد استفاده قرار می گیرد و حتی امکان استحصال دود خروجی این نیروگاه ها به صورت co2 وجود دارد.
گذشته از بحث افزایش راندمان ، یکی دیگر از مزایای این نیروگاه ها کاهش قابل ملاحظه تلفات برق در خطوط انتقال است. برآوردها نشان می دهد میزان تلفات انرژی برق در نیروگاه های بزرگ شامل چهار درصد مصرف داخلی نیروگاه ها، 4.5 درصد تلفات شبکه های انتقال و 17.5درصد تلفات شبکه توزیع است که در روش تولید و انتقال و توزیع سنتی هدر می رود.
اما در روش تولید پراکنده، بجای تولید متمرکز و توزیع، از نیروگاه های کوچک در نزدیکی و یا در مجاورت محل مصرف ، استفاده می شود. از همین رو توسعه نیروگاه های تولید پراکنده در صنایع ، پالایشگاه ها ، شهرک های صنعتی و مسکونی می تواند بخش عمده ای از نگرانی های متولیان صنعت برق را برطرف کند.
طی سال های اخیر استفاده از این نیروگاه ها در سطح جهان گسترش یافته است، به نحوی که در برخی از کشورهای توسعه یافته بیش از 50 درصد از برق مصرفی از نیروگاه های تولید پراکنده و یا همان مولدهای مقیاس کوچک تامین می شود.
جمهوری اسلامی ایران نیز درسالهای اخیر گام هایی را در این بخش برداشته است.
ˈسیدرضا میرزا زاده حسینیˈ مجری طرح مولدهای مقیاس کوچک در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا از صدور مجوز خرید تضمینی بیش از 10 هزار مگاوات برق از نیروگاه های مقیاس کوچک خبر داد و گفت: از این مقدار چهار هزار و 500 مگاوات تبدیل به صدور پروانه احداث و سه هزار مگاوات از آن منتهی به انعقاد قرارداد خرید تضمینی برق شده است.
وی ادامه داد: درحال حاضر 400 مگاوات نیروگاه تولید پراکنده در کشور به مرحله بهره برداری رسیده که این تولیدکنندگان بخشی ازبرق تولیدی رابه وزارت نیرو می فروشند و بخشی را خودشان در مراکز صنعتی و کارخانجات استفاده می کنند

** راه اندازی 55 واحد جلب مشارکت مردمی در شرکت های توزیع برق

حسینی در بخش دیگری از اظهارات خود با بیان اینکه در سال 1388 برای احداث سه هزار مگاوات نیروگاه مقیاس کوچک هدفگذاری شد، افزود: در این راستا 55 واحد جلب مشارکت در شرکت های توزیع راه اندازی شد که صدور مجوز احداث نیروگاه بر عهده این واحدهاست و بعد از آن قرارداد خرید تضمینی برق در توانیر منعقد می شود.
وی خاطر نشان کرد: تا پایان سال گذشته سه هزار مگاوات نیروگاه مقیاس کوچک منجر به عقد قرارداد شد و بر اساس برنامه ریزی باید تا پایان دولت دهم سه هزار مگاوات برق از این نیروگاه ها استحصال شود که البته این امر محقق نشده است.
میرزازاده حسینی با اشاره به مشکلاتی که توسعه این نیروگاه ها در کشور با آن مواجه است، گفت: بخش قابل توجهی از تجهیزات مولدهای مقیاس کوچک از قبیل موتورها و توربین ها ساخت داخل نیست، هر چند این تجهیزات از طریق شرکت های واسطه با هزینه بالاتر قابل تامین است.
مجری طرح مولدهای مقیاس کوچک با بیان اینکه درحال حاضر تولیدکنندگان کشورمان توانسته اند نیروگاه های بزرگ را که دارای تکنولوژی پیچیده تری است، داخلی سازی کنند، تصریح کرد: امکان داخلی سازی نیروگاه های مقیاس کوچک به راحتی وجود دارد و برخی از تولیدکنندگان داخلی هم در این راستا گام هایی برداشته اند.
وی در عین حال افزود: نکته ای که وجود دارد این است که باید قبل از اقدام به داخلی سازی این نیروگاه ها ، بازار آن در نظر گرفته شود تا بخش خصوصی و تعاونی برای ورود به این بازار رغبت داشته باشد.
میرزا زاده حسینی عمده ترین مشکل در توسعه مولدهای تولید پراکنده در کشور را عدم تامین منابع مالی عنوان کرد و افزود:بانکها به ویژه طی دو سال اخیر به صورت انقباضی عمل کرده و از پرداخت تسهیلات به این بخش خودداری می کنند.
مجری طرح مولدهای مقیاس کوچک وزارت نیرو مشکل دیگر در احداث نیروگاه های مقیاس کوچک را ثبت سفارش تجهیزات این نیروگاه ها عنوان کرد و افزود: در تقسیم بندی 10 گانه اعطای تسهیلات ارزی ، واردات تجهیزات نیروگاه های تولید پراکنده در رده ششم قرار دارد.

** قیمت خرید برق

یکی از مسائلی که تولیدکنندگان برق همواره با آن مواجهند، خرید برق تولیدی است که البته وزارت نیرو به عنوان متولی صنعت برق، بر اساس قیمت های مصوب سال 1390 هر کیلووات ساعت برق را غیر از احتساب هزینه های سوخت 354 ریال خریداری کرده و برای هر کیلووات ساعت برق، مبلغ معادل یک متر مکعب گاز هم پرداخت می کند.
مجری طرح مولدهای مقیاس کوچک با بیان اینکه قیمت هر مترمکعب سوخت گاز تحویلی به نیروگاه ها 800 ریال است، اضافه کرد: در صورتی که راندمان نیروگاه بالای 42 درصد باشد، تمام پول سوخت توسط وزارت نیرو پرداخت می شود، اما اگر راندمان پایین تر از این میزان باشد، قیمت معادل هر چهار کیلووات ساعت را وزارت نیرو و بقیه را تولیدکننده پرداخت می کند.
میرزا زاده در خصوص پرداخت هزینه گاز توسط تولیدکنندگان برق گفت: تولیدکنندگان برق در واقع مشترک شرکت گاز هستند و هزینه گاز مصرفی خود را به صورت ماهانه پرداخت می کنند، اما تامین مبالغ از سوی وزارت نیرو به این ترتیب است که تولید کننده به همراه صورت حساب انرژی ماهانه صورت حساب گاز را هم پرداخت می کند.
بر اساس اظهارات مجری طرح مولدهای مقیاس کوچک قیمت ها بر اساس نرخ تسعیر ارز ( بخش قابل توجهی از هزینه های احداث این نیروگاه ها ارزی است) و تورم سالانه تعدیل می شود

** 60 درصد از قراردادهای مولدهای مقیاس کوچک در شهرک های صنعتی است

نیروگاه های تولید پراکنده اغلب در مناطق و شهرهای صنعتی واقع شده اند،به نحوی که حدود 60 درصد از قراردادهای منعقد شده از این نیروگاه ها در شهرک های صنعتی واقع شده اند و بر این اساس بخش صنعت استقبال خوبی از این نیروگاه ها کرده است.
مجری طرح مولدهای مقیاس کوچک خاطر نشان کرد: وزارت صنعت معدن و تجارت همکاری مناسبی در این زمینه داشته و تا سقف 2 هزار مترمربع زمین رایگان در اختیار تولید کنندگان قرار می دهد. با این حال نباید فراموش کرد که بسیاری از شهرک های صنعتی فاقد گاز هستند، و راه اندازی این نیروگاه ها در این شهرک ها عملا منتفی است.
با توجه به مسائل ذکر شده، توسعه مولدهای مقیاس کوچک نه پروژه ای لوکس، بلکه برنامه ای است که گره گشای بسیاری از مشکلات صنعت برق کشور است و سرمایه گذاری در این بخش می تواند ضمن جلوگیری از میلیاردها ریال هدررفت انرژی، مسیر توسعه پایدار کشور را نیز هموار کند.

منبع : پاینا